PSZCZOŁA ŚRODKOWOEUROPEJSKA KAMPINOSKA (Apis mellifera mellifera)

Pszczoła środkowoeuropejska kampinoska, zwana „czarną pszczołą” to potomkini pszczół występujących pierwotnie na terytorium dzisiejszej Polski i w Europie od czasów ostatniego zlodowacenia. Jedna z pięciu naszych rodzimych populacji pszczoły miodnej (czterech środkowoeuropejskich i jednej kraińskiej).

W czasach, gdy Polskę porastały dzikie, gęste lasy to właśnie puszcze stanowiły jej naturalne środowisko bytowania. W roślinności porastającej runo, w konarach drzew, na kwietnych łąkach i rozlewiskach rozbrzmiewały dźwięki pszczelej symfonii tych pradawnych zapylaczy – pszczół środkowoeuropejskich.

Z czasem, wraz z postępem urbanizacji i w wyniku zawieruch gospodarczych i historycznych, leśne terytorium pszczół drastycznie kurczyło się, aż wreszcie ograniczyło do obszaru Puszczy Kampinoskiej.

Przez stulecia z owoców pracy tych pszczół korzystali bartnicy, hodując pszczoły w leśnych barciach, następnie pszczelarze w przydomowych pasiekach. Potem zapanowała moda na nowe, zagraniczne rasy pszczół miodnych. Były one łatwiejsze i bardziej wydajne w hodowli niż nasza rodzima pszczoła kampinoska – niepokorna, tworząca relatywnie małe rodziny, o silnych instynktach obronnych swojego gniazda. Obce rasy pszczół były sprowadzane przez pszczelarzy do polskich pasiek z Europy i innych części świata, wypierając nieomal całkowicie nasze rodzime pszczoły środkowoeuropejskie.

Na początku lat 80 ubiegłego wieku, utworzono na terenie Kampinoskiego Parku Narodowego zamknięty rejon hodowli zachowawczej tej linii pszczół, dzięki czemu pszczoła kampinoska w ogóle przetrwała do dziś i może stanowić cenne źródło genów pszczół środkowoeuropejskich. Sytuacja jednak nie jest dobra, ponieważ aktualnie w Polsce występuje zaledwie kilkadziesiąt rodzin względnie czystych rasowo. To prawie nic.

Jest jednak jeszcze cień szansy, aby uratować ją jako podgatunek od całkowitego wyginięcia. Od kwietnia 2024 r. program ochrony zasobów genetycznych pszczół środkowoeuropejskich dla linii M Kampinoska, jako stado wiodące i lider prac hodowlanych, prowadzi Pasieka Hodowlana Sawa , we współpracy ze Stowarzyszenie Kampinoska. Od czasu połączenia sił tych dwóch instytucji, zaczęły dziać się wspaniałe rzeczy w kwestii ochrony i odtwarzania populacji tej pszczoły w jej w naturalnym środowisku.

My, jako Pszczela Symfonia, mamy ogromny zaszczyt i przyjemność uczestniczyć w programie ochrony zasobów genetycznych pszczoły kampinoskiej. Nasze pasieki, objęte programem ochrony, znajdują się w obszarze hodowli zachowawczej w Kampinoskim Parku Narodowym.

Cieszymy się z możliwości udziału w programie mającym na celu ochronę i reintrodukuję naszej rodzimej pszczoły w jej naturalnym środowisku bytowania. To nasz mały wkład w ochronę polskiego dziedzictwa naturalnego.

Poza tym, praca z kampinoskami to dla nas fascynująca przygoda i mentalna podróż w czasie, przez tysiąclecia, do ery nieprzebranych puszczy - królestw fauny i flory.